Miasto posiada długą i piękną historię sięgająca czasów św. Brunona z Kwerfurtu. W roku 1009 sławny misjonarz założył kościół na wzgórzu św. Wawrzyńca w Starej Łomży, po czym wyruszył w ostatnią podróż misyjną zwieńczoną palmami męczeńskimi.
Na otrzymanie praw miejskich Łomża musiała czekać do roku 1418, ale od tego czasu zaczęła rozwijać się bardzo dynamicznie. Liczba ludności wzrastała w takim tempie, że dwa istniejące kościoły nie były w stanie pomieścić zgromadzonych wiernych. W związku z tym w latach 1504-1525 wybudowano nową świątynię pod wezwaniem św. Michała, a fundatorką była księżna Anna Mazowiecka i jej synowie Janusz, Stanisław. Solidna i starannie murowana świątynia stała się zalążkiem nowej parafii pod wezwaniem św. Michała Archanioła.
Kościół został sprofanowany i zniszczony przez wojska szwedzkie podczas tzw. potopu szwedzkiego w roku 1655. W związku ze zniszczeniami w latach 1691-1693 przeprowadzono generalny remont oraz przebudowę. W następnych latach miały miejsce kolejne nieszczęścia: pożar od pioruna (1696), dewastacja dokonana przez wojska rosyjskie w XVIII wieku. W efekcie świątynię zamknięto, ale kolejny raz podjęto remont. W roku 1925 papież Piusa XI powołał do istnienia diecezję łomżyńską, a Kościół św. Michała Archanioła otrzymał godność katedry. W latach 1915-1917 związany ze świątynią był Prymas Tysiąclecia Stefan Wyszyński. Podczas obchodów jubileuszu Chrztu Polski w roku 1966 wyznał: „Właśnie tutaj w Łomży, kształtowało się moje powołanie kapłańskie. I to nie gdzie indziej tylko w tej Katedrze”. W roku 1991 w katedrze miała miejsce wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II.
Obecny wygląd świątynia zawdzięcza regotyzacji dokonanej po roku 1945. Budynek wspiera się na kamiennej podmurówce, zbudowany jest z cegły otynkowanej tylko w płycinach, a w partie murów zostały włożone kamienie. We wnętrzu świątyni znajduje się reprodukowany tu obraz św. Michała oraz cudowny obraz Matki Boskiej Łomżyńskiej (zwana także Matką Pięknej Miłości), ukoronowany podczas wspomnianej wizyty papieskiej. Na terenie parafii ma miejsce dynamiczna działalność duszpasterska, funkcjonują liczne wspólnoty, wydawany jest od roku 1999 tygodnik „Archanioł”.
fot. www.katedra.4lomza.pl/ oraz www.wikiwand.com/pl
W cyklu : Poczet parafii św. Michała Archanioła ukazały się następujące publikacje:
